قانون(ghanon or canon) از جمله سازهای زهی زخمه ای می باشد.ریشه ساز قانون ایرانی است که پس از اسلام به موسیقی عرب نیز راه یافت. این ساز تا دوره صفویه همچنان درایران رایج بود. ولی بعد از افول امپراطوری صفوی و اشغال ایران توسط افغان ها، بسیاری از جلوه های هنری از جمله ساز قانون به فراموشی سپرده شد. قدیمی ترین سند مربوط به آن در کتاب موسیقی الکبیر فارابی است. این دانشمند و موسیقیدان سرشناس جهان اسلام در قرن چهارم هجری (دهم میلادی) با بررسی عمیق سازهای متداول زمان خود، اسناد ارزشمندی را به یادگار گذاشت.

این ساز ساختاری شبیه به یک ذوزنقه قائم الزاویه دارد. تعداد زیادی سیم نایلونی و فلزی به دو سوی جعبه وصل می شوند و در مسیر خود از روی خرک چوبی که بر قطعه کوچکی از پوست حیوان تکیه دارد، عبور می کنند. لرزش های سیم به خرک منتقل می شود و در نتیجه پوست به لرزه در می آید. بر روی صفحه ساز، سوراخ های بزرگی به نام گل وجود دارد که در کیفیت صدای قانون نقش زیادی دارند.

تنها سند تصویری نوازندگی در چهارصد سال اخیر، نقاشی های عمارت چهلستون اصفهان است که در عهد صفویه کشیده اند.

پس از آن به مدت ٢٠٠ سال هیچ ردی از حضور این ساز در موسیقی ایران وجود ندارد. تا اینکه در اوایل قرن ١٤ خورشیدی (قرن بیستم میلادی) فردی به نام رحیم قانونی و بعد فرزندش جلال قانونی شیرازی متولد ١٢٨٥ خورشیدی، آن را از کشورهای عربی به موسیقی ایران بازگرداندند.

پس از این پدر و پسر، مهدی مفتاح نوازنده نی، ویلون و قره نی، پیرامون قانون به پژوهش پرداخت و آن را به نسل جدید معرفی کرد. در نتیجه نمونه هایی از روی قانون وی در کارگاه سازگری وزارت فرهنگ و هنر آن زمان ساختند و شاگردانی هم تربیت شدند که از میان آنها، دو بانوی نوازنده به نام های سیمین آقا رضی و ملیحه سعیدی مشهورترند.

در واقع ارتباط ساز قانون با نسل حاضر از طریق این دو بانوی هنرمند صورت گرفته است. از نوازندگان نسل جدید قانون می توان به نام پریچهر خواجه اشاره کرد که دوره نوازندگی قانون را نزد سیمین آقارضی و ملیحه سعیدی گذرانده است. ساز قانون در حال حاضر بیشتر توسط بانوان نواخته می شود. لحن قانون نوازی ایرانی در ابتدای ورود مجدد این ساز به خاستگاه خود، به موسیقی عربی نزدیک تر بود. اما در چند سال اخیر با کوشش های ملیحه سعیدی، لحنی کاملاً ایرانی و هم رنگ با سایر سازهای موسیقی دستگاهی از این ساز شنیده می شود. شیوه نواختن این ساز به طور سنتی با دو انگشت اشاره صورت می گیرد.

در سال های اخیر علاوه بر تکنیک دو انگشتی، با ابتکار ملیحه سعیدی شیوه ده انگشتی نوازندگی قانون نیز رونق گرفته است. در این روش امکانات زیادی از ساز در اختیار نوازنده و آهنگساز قرار می گیرد.

قانون امروزه در بین موسیقیدانان سایر ملل طرفدارانی دارد. برای مثال علاوه بر تمام سرزمین های عربی و کشور ترکیه امروزی، در آذربایجان، ارمنستان و برخی کشورهای اروپایی نیز نواخته می شود. نوازندگان اروپایی غالباً شیوه نوازندگی این ساز را از کشورهای عربی اقتباس می کنند و به همین دلیل نمونه اجراهایشان به گوش مردمان خاورمیانه، همواره آشناست.